Φεβρουάριος 1877.

Κεφάλαιο Πρώτο
Ο γδαρμός…
Οι εφημερίδες θύμισαν πως φέτος το χειμώνα ήρθαν στη Μόσχα πολλά σλαυόπαιδα ορφανά πολέμου. 

Ένα απ αυτά όπως έμαθα ,ένα κοριτσάκι οκτώ χρόνων από τη Βουλγαρία λιποθυμά συχνά και πέφτει αναίσθητη κάθε φορά που θυμάται το εξής γεγονός.
Είδε με τα ίδια του τα μάτια τους Κιρκάσιους να γδέρνουν ζωντανό το πατέρα της βγάζοντάς του όλο το δέρμα…

Ω πολιτισμέ! Ω αυτή η Ευρώπη που τόσο θα ζημιωνόταν τα συμφέροντά της αν εμπόδιζε στα σοβαρά τους Τούρκους να γδέρνουν τους πατέρες μπροστά στα μάτια παιδιών τους! Πραγματικά! τι ανώτερο μπορεί να υπάρχει για την Ευρώπη απ αυτά τα ύψιστα συμφέροντα του πολιτισμού που λέγονται εμπόριο, ναυσιπλοΐα, αγορές , εργοστάσια? Αυτά είναι συμφέροντα που δεν επιτρέπεται μα κανένα τρόπο να τα θίγει κάνεις όχι μόνο με το μικρό του δακτυλάκι αλλά και με τη σκέψη ακόμα. κι όμως ναι.
«Καταραμένα να ‘ναι αυτά τα συμφέροντα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού».! Αυτή η φωνή δεν είναι δική μου . είναι του «Νεολόγου της Μόσχας» αλλά θεωρώ τιμή μου να τη συμμεριστώ. Ναι , ναι καταραμένα να ναι αυτά τα συμφέροντα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού και καταραμένος να ναι και ο ίδιος ο πολιτισμός αν για να διατηρηθεί πρέπει να γδέρνουν τους ανθρώπους! κι όμως είναι γεγονός. για να διατηρηθεί πρέπει να γδέρνουν ανθρώπους!
Ανθρώπους? Ποιους ανθρώπους? Μια φουχτα ανθρώπους κάπου σε μια χαμένη γωνία της Τουρκίας που κανένας δε θ άκουγε να μιλούν γι αυτή αν δε βάζανε τις φωνές οι Ρώσοι Από την άλλη μεριά όμως το μεγαλύτερο μέρος του οργανισμού μένει ζωντανό και υγιές απολαμβάνει αγοράζει πουλάει και βιομηχανοποιεί.

Το πρωί έμαθα την ιστορία του παιδιού που λιποθυμά και το απόγευμα έτυχε να περάσω από τη λεωφόρο Νεφσκι. Εκεί, μόλις πάει τέσσερεις η ώρα μητέρες και νταντάδες βγάζουν περίπατο τα παιδιά τους.

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή μια ακουσία σκέψη βάρυνε τη ψυχή μου.»

"Ο πολιτισμός σκέφτηκα-μα ποιος τολμά να τα βάλει με το πολιτισμό- ναι κάτι σημαίνει ο πολιτισμός. 

Τουλάχιστον τα παιδάκια μας που κάνουν το περίπατό τους στη λεωφόρο Νεφσκι δε θα δουν να τους γδέρνουν τους πατεράδες τους , κι αυτές οι μητέρες δε θα δουν τα παιδιά τους να τα πετούν στον αέρα και να τα σουβλίζουν με τις ξιφολόγχες τους όπως έγινε στη Βουλγαρία.

 Έτσι είναι! Αυτό το απόκτημα είναι όπως και να το κάμεις προς τιμήν του πολιτισμού! Ακόμα κι αν ήταν μόνο για την Ευρώπη, δηλαδή σ ένα κομματάκι της γήινης σφαίρας σ ένα αρκετά περιορισμένο τόπο σε σχέση με την επιφάνεια του πλανήτη μας ( τι τρομακτική σκέψη) ωστόσο αυτό υπάρχει , έστω και σ αυτή τη γωνίτσα, έστω κι αν παραδεχτούμε πως πληρώνεται πολύ ακριβά δηλαδή με το γδάρσιμο των αδελφών μας εκεί κάτω ,στην άλλη άκρη της Ηπείρου αλλά τουλάχιστον εδώ στο τόπο μας υπάρχει!

 Ας συλλογιστούμε μονάχα πως ποτέ και πουθενά δεν είχε πραγματοποιηθεί αυτή η ασφάλεια πιο πριν έστω και για ένα μικρό κομμάτι του κόσμου.

 Ναι κάτι κερδήθηκε , όχι γιατί είμαστε εμείς μέσα στην ασφάλεια αλλά γιατί δημιουργήθηκε μια ζώνη πολιτισμού που ίσως επεκταθεί!
Αυτές οι αισιόδοξες σκέψεις έρχονταν άθελα στο νου μου κι άξιζε τον κόπο να τις συλλογιστώ μολονότι ο κόσμος είναι αίνιγμα και μόνο ο Θεός γνωρίζει τι κυοφορεί το μέλλον….
Πάνω που ήμουν έτοιμος να φωνάξω μέσα μου «ζήτω ο πολιτισμός» όταν ξαφνικά οι σκέψεις μου αντιστράφηκαν ριζικά.
……
Το ότι δε γδέρνουν ανθρώπους και δε σουβλίζουν παιδιά στην κυριολεξία και όχι μεταφορικά ,εδώ , στη λεωφόρο Νεφσκι είναι εντελώς τυχαίο γεγονός που οφείλεται στο ότι ακόμα κάποιος «ειδήμων» δεν έχει «αποφανθεί» πως το να βγάζομε από μερικούς το πετσί που έχει στη ράχη τους είναι «απαραίτητο» κάτω από τις «τρέχουσες συγκυρίες» , και πρέπει οπωσδήποτε να συμβεί για το κοινό συμφέρον…..

………………

Από το ημερολόγιο ενός συγγραφέα
του Φ. Ντοστογιέφσκι.
Υ.Γ.
Με το βιβλίο αυτό έχω μια απίστευτη σχέση. Μικρός (στο δημοτικό ίσως) το συναντούσα εδώ κ εκεί μέσα στο σπίτι μου και διάβαζα μάλλον ακατανόητες για μένα τότε σελίδες .
Αργότερα ,πιο μεγάλος, ξέχασα την ύπαρξη του (ειχα τους λόγους μου) αλλά όχι αυτά που διάβασα τα οποία παραδόξως θεωρούσα δικές μου ιδέες! πολύ αργότερα κατέληξα (μελετώντας την ποιητική του Ντοστογιέφσκι) στο συμπέρασμα της αναγκαιότητας της ύπαρξης του ημερολογίου το οποίο ξαναβρήκα και του οποίου θυμήθηκα την ύπαρξη…