Tuesday, May 13, 2008

Αρίστος Σπανακάκης ο βιολάτορας

Ένα απόγευμα μου λέει ο πατέρας μου ,
-πάμε να δούμε το καραγκιόζη που θα παίξει απόψε στο καφενείο.
(μέγα γεγονός για μας τότε , δεκαετία το 70 – 80 στο χωριό μου στους πρόποδες των Αστερουσίων)
Μου φάνηκε βέβαια παράξενο το να θέλει ο πατέρας μου να πάει στο καραγκιόζη
αλλά άλλο που δεν ήθελα.
Πήγαμε στο καφενείο , έπαιζε ο καραγκιόζης , έπαιζε και τη μουσική του καραγκιόζη
κάποιος με ένα βιολί, πίσω από το μπερντέ ,άκουγε ο πατέρας μου.




Το διάλειμμα βγήκε ο βιολάτορας μπροστά από το μπερντέ , μόνος του, στο καφενείο και άρχισε να παίζει….
Όπως έπαιζε μου λέει ο πατέρας μου σιγά σιγά..
-Πήγαινε να του το βάλεις στη τσέπη ..
και μου δίνει ένα πενηντάρι χάρτινο.
Σηκώθηκα , από τη πρώτη σειρά που καθόμαστε, τον πλησίασα και του έβαλα στη τσέπη το πενηντάρι.
Πρέπει να έκαμε ένα αδιόρατο νεύμα –όχι τόσο σαν ευχαριστώ- κάτι σαν χαιρετισμός μου φάνηκε , και συνέχισε ..
Αμφιβάλω αν όλη η είσπραξη της βραδιάς ήταν εκατό δραχμές ,γι αυτό το πενηντάρι δε το ξεχνώ . Ήταν τεράστιο ποσό! όπως δε ξεχνώ το ύφος του πατέρα μου και το αδιόρατο ευχαριστώ του βιολάτορα.
Ήταν ο Αρίστος Σπανακάκης.
Ο βιολιστής θρύλος που γύριζε με τα μπουλούκια , ελεύθερο πνεύμα όπως ελεύθερη είναι και η μουσική του που ούτε η αυστηρή φόρμα των κρητικών σκοπών κατάφεραν να περιορίσουν.
Στο μοναδικό έργο που άφησε (το οποίο γράφτηκε σχεδόν κατά σύμπτωση) όπως παίζει κρητικά εγκαταλείπει ξαφνικά το «σκοπό» και χάνεται σε ταξίμια για να ξαναεπανέλθει σε λίγο για τις ανάγκες του τραγουδιού.
Δε τραγουδά και είναι φανερό ότι καταπιέζεται από το τραγούδι που τον εξαναγκάζει στην επανάληψη , ενώ αυτός θα ήθελε να φύγει…
Μολονότι ο τραγουδιστής δεν είναι κακός (οι στίχοι βέβαια είναι πολύ χαμηλής αισθητικής) και μολονότι του χρωστάμε το ότι ακούμε σήμερα τον βιολιστή που θα πέθαινε χωρίς ν αφήσει τίποτα ,δε σας κρύβω ότι του οργίζομαι που τραγουδά ….

Για την ιστορία κάποτε πήγε στο «να η ευκαιρία» .(1978)
Όταν τον ρώτησαν για πιο λόγο ήρθε (στην ηλικία του)
απάντησε ότι ήθελε να αποδείξει στη Σώκου ότι δεν έχει δίκιο που αντιπαθεί τα κρητικά όπως ειχε επανηλημένα δηλώσει και ήρθε για να τους υποχρεώσει να του δώσουν το πρώτο βραβείο.
Ετσι στα ίσια.
και το πήρε !



Από την επιτροπή που την αποτελούσαν οι
Γρηγόρης Γρηγορίου
Γιώργος Κατσαρός
Τατιάνα Μαμάκη
Ροζίτα Σώκου

5 comments:

Λορελάη said...

Πράγματι το βιολί ψάχνει τρόπο να ταξιδέψει μόνο του...
Τι κρίμα που δεν έχουν καταγραφεί τέτοιοι μουσικοί...
Αυτό όμως με το "να, η ευκαιρία" ήταν μαγγιά με τα όλα της!!! -κανονική, όχι απ' τις άλλες τις δήθεν, τις σημερινές-

Ψαράκης Κ. said...

@λορελάη
Ο Σκορδαλός ο μεγάλος αυτός δάσκαλος της κρητικής μουσικής κυριολεκτικά υποκλεινόταν μόνο σε ένα άνθρωπο τον οποίο θεωρούσε τον μοναδικό συνεχιστή του έργου του και ανώτερο μουσικά από αυτόν.
Τον φίλο μου το Μανόλη τον λεγόμενο
Τσιβιδίκο.(μαντολίνο)
Χρόνια προσπαθούσε να τον πείσει να γράψει κάτι.
και όχι μόνο αυτός...
ξέρεις τι λέει αυτός ο άνθρωπος..
-δε θέλω να γράψω μια κασέτα να τη βάζει ο άλλος να πουλά ψάρια...
τι να του πω
πες μου και συ
έτσι και ο Σπανακάκης .
μεγάλοι καλιτέχνες που για κάποιο λόγο δε αφήνουν εργο .
αφήνουν όμως μνήμες....
πράγματι μαγγια με το να η ευκαιρία ...
ειχε αυτός ο άνθρωπος επίγνωση της δύναμης του..
χαίρομαι που΄επέστρεψες.

Λορελάη said...

ναι, ναι, καταλαβαίνω... Όμως αν τα βάλω στη ζυγαριά, απ' τη μια αυτοί που θα ακούνε πουλώντας ψάρια κι απ' την άλλη εσύ, εγώ, εμείς που διψάμε ν' ακούσουμε τέτοια ΜΟΥΣΙΚΗ (σου μιλάω ειλικρινά, έστεινα αυτί να πιάσω νότες σ' αυτό που έβαλες) η ζυγαριά γέρνει προς τους δεύτερους... γι' αυτό πες του φίλου σου, ότι το να γράψει δεν είναι ματαιοδοξία, είναι καθήκον!
-καλού κακού πάντως, νομίζω ότι πρέπει να κανονιστεί συνάντηση, γιατί με τα μυαλά που κουβαλάτε οι κρητικοί, πολύ φοβούμαι ότι δεν θα υποκύψουν στις παραινέσεις και τις παρακλήσεις... τουλάχιστον να τους ακούσουμε τους φίλους σου, με όλη την δέουσα... κατάνυξη, να είναι σίγουροι :):)
Κι εγώ χαίρομαι που σας ξαναβρήκα. Μου λείψατε :)

Anonymous said...

Είμαι πολύ περήφανος για τον αδερφό του πατέρα μου, τον Αρίστο, και ας μην μπόρεσα ποτέ να τον γνωρίσω από κοντά.

Βαγγέλης Σπανακάκης

mangelasakis said...

Γεια σας... Είμαι 27 χρονών και παίζω βιολί κρητικα από πολύ μικρός... Θυμάμαι όταν ήμουν 6-7 χρονών μου έβαζε ο πατέρας μου να ακούω σε μία κασέτα τον Αρίστο Σπανακάκη για να μάθω να παίζω βιολί. Άκουγα συνέχεια αυτή την κασέτα όσο είχαμε κασετόφωνο και προσπαθούσα να απομνημονεύσω την μουσική που έπαιζε ώστε να μπορέσω να παίξω και εγώ μετά. Ήταν η δεύτερη κασέτα με κρητικά που άκουσα ποτέ (η πρώτη ήταν μία του Σκορδαλού).

Η Κρήτη έχει βγάλει πολύ καλούς αυτοδίδακτους βιολάτορες αλλά παρόλο το ταλέντο τους και την δεξιοτεχνία τους ,δεν έχουν καταφέρει να αναγνωριστούν εκτός Κρήτη γιατί δεν είχαν ούτε την στοιχειώδη μουσική μόρφωση ώστε να μπορέσουν να γράψουν την μουσική τους και να αφήσουν το έργο τους και στις νέες γενιές. Λόγο αυτής της έλλειψης μουσικής μόρφωσης οι περισσότεροι από αυτούς αν όχι όλοι δεν μπορούσαν να παίξουν κλασσική μουσική ή άλλο είδος μουσικής εκτός κρητικής χωρίς να στερούνται βέβαια ταλέντο δεξιοτεχνία και μουσικές δυνατότητες. Χωρίς να γνωρίζω τον τρόπο που έχει μάθει ο κάθε βιολάτορας μουσική μπορώ να πω ότι ο Αρίστος Σπανακάκης είναι από τους μόνους που μπορούσαν με τόση ευκολία να παίξουν το ίδιο καλά και άλλη μουσική εκτός κρητικά και έδινε την εντύπωση ότι είχε κάνει χρόνια σπουδών στο βιολί χωρίς να κάνει λάθη και χωρί να παίζει λάθος νότες. Θυμάμαι ότι από την άλλη πλευρά η κασέτα είχε τον Αρίστο Σπανακάκη να παίζει την ρωσσικη υποχώριση, το "άστα τα μαλάκια σου" και κάποια άλλα κοματια αν θυμάμαι καλά ήταν ταγκό και βαλς. Επίσης ο πατέρας μου που τον έχει ακούσει και αυτόν και άλλους αρκετούς βιολάτορες της εποχής του, μου λέει ότι ήταν ο καλύτερος Κρητικός βιολάτορας και όντως εγώ τόσα χρόνια που ακούω κρητική μουσική δεν έχω ακούσει καλύτερο κρητικό οργανοπαίχτη να παίζει βιολί. Κρίνοντας πάντα αυστηρά γιατί έτσι έχω μάθει, και συγκριτικά μάλιστα με τον Αρίστο Σπανακάκη δεν φοβάμαι και έχω και το θράσος να πω ότι οι περισσότεροι κρητικοί βιολάτορες που έχω ακούσει, με εξαίρεση 3-4 όπως τον Αβυσσινό τον Καλογερίδη και 1-2 ακόμη, όλοι οι υπόλοιποι είναι απαράδεκτοι μουσικοί...

Δεν θα ξεχάσω ποτέ σε αυτή την κασέτα τον Αρίστο Σπανακάκη ενώ παίζει κοντυλιές να κάνει ένα γύρισμα μιμόντας με τους ήχους του βιολιού του το καναρίνι. Μπορεί τεχνικά να μην είναι τόσο δύσκολο αλλά η έμπνευση , το προηγούμενο γύρισμα πριν το καναρίνι στην συνέχεια το καναρίνι και το επόμενο γύρισμα ήταν τόσο αρμονικά και ταιριάζανε τόσο όμορφα και μελωδικά που πραγματικά σε έκανε να ταξιδεύεις και να ονειρεύεσαι και ταυτόχρονα να υποκλίνεσαι σε αυτή την μουσική... Ήταν απίστευτος...